Steun ons onderzoek
Steun ons onderzoek
Zo’n vierduizend mensen worden jaarlijks getroffen door leukemie, lymfklierkanker of multipel myeloom. Deze vormen van kanker van de bloedcellen of afweercellen hebben een grote impact op het leven van een patiënt. De behandeling is vaak gecompliceerd en met veel bijwerkingen. De overlevingskansen zijn beperkt. Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken aan een veelbelovende nieuwe behandelmethode voor deze patiënten: het Levend Geneesmiddel.
Draagt ook u bij aan dit uniek geneesmiddel?In samenwerking met
Video item LUMC
Waarom helpen?
Het Levend Geneesmiddel bestaat uit speciaal geselecteerde en bewerkte afweercellen van een donor. Inmiddels zijn tientallen patiënten in het LUMC met succes behandeld. Elke patiënt krijgt een eigen, op maat gemaakt geneesmiddel. Dat is kostbaar en tijdrovend om te produceren. We willen zo veel mogelijk patiënten laten profiteren van deze veelbelovende behandeling. Daarvoor is meer onderzoek nodig en een verdere verfijning van onze technieken. Om het onderzoek te versnellen zijn extra fondsen nodig. Uw bijdrage heeft dan ook een grote impact.
In het nieuws
-
Geselecteerde T-celreceptor voorkomt graft-versus-hostziekte
Toedienen van donor-T-cellen na een allogene stamceltransplantatie helpt de resterende maligne cellen op te ruimen. Echter, deze donorcellen kunnen zich ook richten tegen andere cellen van de ontvanger en zo graft-versushostziekte (GVHD) veroorzaken. Door de donor-T-cellen te voorzien van een geselecteerde receptor is GVHD te voorkomen. Dr. Mirjam eemskerk, hoofd van het Laboratorium voor Experimentele ematologie, Leids Universitair Medisch Centrum (Leiden), geeft uitleg.
Bron: www.immunoncologie.nl
Vlogbende
Vlogbende
Vlogbende is een eenmalig magazine voor kinderen over vloggers en Youtubers. Het tijdschrift staat boordevol interviews, puzzels, weetjes, prijsvragen en vlogtips. Vrienden van patiënt Daan vervulden zijn droom en brachten zijn initiatief tot een mooi resultaat. Alle opbrengsten van het magazine zijn bestemd voor het onderzoek het Levend Geneesmiddel. Meer informatie over het initiatief van Daan leest u op www.vlogbende.nl.
artikel slider LUMC
Prof. dr. Fred Falkenburg, hoogleraar Experimentele Hematologie
“Donor afweercellen kunnen wij zo veranderen dat zij een krachtig geneesmiddel vormen.”
Dr. Inge Jedema, onderzoeker
“Voor iedere patiënt afweercellen op maat. In ons unieke laboratorium werken we daar hard aan.”
Dr. Mirjam Heemskerk, onderzoeker
“De weg van laboratorium naar patiënt is lang. Extra financiering is dan ook echt nodig.”
Dr. Peter van Balen, arts-onderzoeker
“Er overlijden nog steeds te veel patiënten aan de bijwerkingen van stamceltransplantatie. Het Levend Geneesmiddel kan dat verminderen.”
Dr. Marieke Griffioen, onderzoeker
“We kunnen steeds beter geschikte afweercellen selecteren en bewerken. Ons doel, patiënten met leukemie genezen zonder ernstige bijwerkingen, komt zo steeds dichterbij.”
Kanker van de bloedcellen
Kanker van de bloedcellen
Leukemie, lymfklierkanker en multipel myeloom zijn vormen van kanker van de bloedcellen. De groei van witte bloedcellen, die belangrijk zijn voor het afweersysteem, wordt hierbij ontregeld. Hierdoor kan het lichaam niet meer goed beschermd worden tegen ziekteverwekkers.
Bij leukemie bevindt de kanker zich in de beenmergcellen, die verantwoordelijk zijn voor de aanmaak van bloedcellen. Bij acute leukemie wordt een patiënt snel ernstig ziek. Er zijn dan zware therapieën nodig. Chronische leukemie kan worden behandeld met mildere medicijnen. Helaas wordt de ziekte in veel gevallen slechts tijdelijk tot stilstand gebracht.
Lymfklierkanker lijkt op leukemie, maar blijft meestal beperkt tot de lymfklieren. De ziekte van Hodgkin is de meest bekende en het best te behandelen. Overige vormen worden noemen we non-Hodgkin-lymfomen.
Multipel myeloom of de ziekte van Kahler is een vorm van kanker waarbij bepaalde afweercellen een abnormaal eiwit aanmaken. Beenmerg, botten maar ook andere organen kunnen worden aangetast. De ziekte kan met medicijnen worden geremd, maar genezen lukt zelden.
Ons onderzoek
Ons onderzoek
Bij de behandeling van kanker van de bloedcellen, zoals leukemie, wordt stamceltransplantatie al een tijd lang toepast. Hierbij ontstaan vaak complicaties. De afweercellen van de donor vallen dan alles aan wat vreemd is. Ze maken niet alleen de kankercellen van de patiënt kapot, maar ook gezonde cellen. Patiënten kunnen hier erg ziek van worden.
De cellen voor het Leven Geneesmiddel selecteren en isoleren wij in ons speciaal toegeruste laboratorium. Wij kunnen afweercellen ‘trainen’, zodat ze kankercellen leren herkennen. Soms voegen we een stukje genetische code toe om afweercellen geschikt te maken om de gewenste virussen of kwaadaardige cellen te herkennen.
Het Levend Geneesmiddel bestaat dan dus uit die afweercellen van de donor die speciaal gericht zijn op de zieke bloedcellen van de patiënt, deze worden herkend en opgeruimd. Daarnaast gaat het Levend Geneesmiddel de strijd aan met virussen die de gezondheid van de patiënt bedreigen. De gezonde weefselcellen van de patiënt worden niet aangevallen door het Levend Geneesmiddel.
Stand van zaken 2020
T-cel receptor (TCR) gentherapie
Immuuntherapie is een behandeling waarbij het afweersysteem
wordt ingezet om kanker te bestrijden. Recent is aangetoond dat
genetisch veranderde T-cellen van de patiënt zelf, effectief kunnen
zijn bij sommige vormen van leukemie, lymfklierkanker en multiple
myeloom. Omdat deze T-cellen lang aanwezig kunnen blijven in de
patiënt en zich kunnen vermenigvuldigen noemen we deze therapie
ook wel een ‘levend geneesmiddel’. Helaas blijkt dat niet alle
patiënten reageren op deze therapie en dat de ziekte na enige tijd
weer kan terugkeren omdat niet alle kwaadaardige cellen worden
uitgeroeid. Het arsenaal aan genetisch veranderde T-cellen moet
daarom sterk worden uitgebreid.
T-cellen herkennen met een specifieke herkenningsstructuur, de
T-cel receptor (TCR), stukjes eiwit die door de kankercel worden
gemaakt en in zogenaamde HLA-moleculen op het oppervlak van de
cel worden gepresenteerd. Wanneer we een geschikte TCR vinden
die gebruikt kan worden voor immuuntherapie, kunnen wij deze
door middel van gentherapie in het laboratorium overzetten naar
T-cellen van de patiënt. Hierdoor kunnen veel T-cellen worden
gemaakt die kankercellen opsporen en opruimen.
De afgelopen jaren heeft de groep van Mirjam Heemskerk diverse
nieuwe tumorspecifieke TCRs geïdentificeerd. Deze TCRs kunnen
verschillende soorten leukemie, lymfoom en multiple myeloom in
het laboratorium herkennen. Daarnaast hebben we ook interessante
TCRs gevonden tegen ovariumkanker en prostaatkanker. De
tumorspecifieke TCRs laten in preklinische modellen zien dat zij
actief kankercellen kunnen aanvallen en opruimen. Er zijn ook
al verschillende testen gedaan om de veiligheid van deze
TCRs te waarborgen, omdat het belangrijk is dat we zeker
weten dat deze TCRs veilig zijn voordat ze in klinische
studies worden gebruikt. Een aantal TCRs die heel specifiek
alleen de tumorcellen herkennen, zijn nu in ontwikkeling of
zullen we in de toekomst gaan testen in klinische studies,
waarin patiënten met leukemie, lymfoom, multiple myeloom,
ovariumkanker of prostaatkanker worden behandeld.
De eerste klinische studie met TCR-gentherapie is al van
start gegaan in het LUMC.
Meer informatie
- Brochure (pdf)
- Research Report 2012 (pdf)
- Research Report 2013 (pdf)
- Research Report 2014 (pdf)
- Research Report 2015 (pdf)
- Research Report 2016 (pdf)
- Research Report 2017 (pdf)
- Research Report 2018 (pdf)
- Research Report 2019 (pdf)
- Research Report 2020 (pdf)
